Mustafa Çokay Anısına: Türkistan Türklüğünün Önderleri Bir Arada

Cumhuriyetimizin 100. yılında, KGK ve ortakları, Türkistan lideri Kazak Mustafa Çokay’ı anma etkinliği düzenledi.

Cumhuriyetimizin 100. yılında, Küresel Gazeteciler Konseyi (KGK), SASAM ve Türkiye - Kazakistan Dostluk Derneği tarafından ortaklaşa düzenlenen etkinlikte, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün çağdaşı ve akranı olan, onunla çok benzer düşünce, vizyon ve misyon sahibi olan Türkistan Türklüğünün önderlerinden Kazak Mustafa Çokay anıldı. Etkinlikte, Mustafa Çokay'ın hayatı, mücadelesi ve eserleri ele alındı. KGK Danışma Kurulu Üyesi Cesurhan Taş 'ın moderatörlüğünde, Zafer Kibar , Prof. Dr. Abdülvahap Kara ve Eski Kültür Bakanı Namık Kemal Zeybek konuşmacı olarak yer aldı. KGK adına Başkan Yardımcısı Bülent Aydemir , SASAM Başkan Yardımcısı Mesut Emre Karaköse ve Türkiye-Kazakistan Dostluk Derneği Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Alina Bokoyeva da selamlama konuşmaları yaptı. Mustafa Çokay , Çarlık Rusyası ve Sovyet işgali altında bulunan Türk halklarının birliğini ve dirliğini savunmasıyla tanınmaktadır. Bu fikrin temsilcisi olan Alaş Orda hükûmetinin üyesi, gazeteci, yazar ve politikacıdır. Kazakistan'ın Kızılorda kentinde doğan Mustafa Çokay, çocukluğunda yöneticilerin haksız uygulamalarına maruz kalan babasının ve yakınlarının çektiği büyük sıkıntıları gördüğünden, haksız davranışlara karşı hukuk mücadelesi verme amacıyla Petersburg Üniversitesi'nde hukuk fakültesine girip buradan mezun olmuştur. Türkistan Türklüğünün temel insan hakları ve özgürlükleri mücadelesini Rus Duması'na taşıma başarısı göstermiştir. 1917 Ekim Devrimi ile Bolşeviklerin güçlenmesi Türkistan müslümanlarının Taşkent'teki siyasî faaliyetlerini sona erdirince Hokand'da Orta Asya Türk tarihinde ilk modern devlet yapılanması olan Türkistan Muhtariyeti 27 Kasım 1917 tarihinde ilan edildiğinde kurulan hükümette Mustafa Çokay önce dışişleri bakanı, ardından başbakan olarak görev almıştır. Öğrencilik yıllarından itibaren Türkçülük ve Cedîdcilik akımlarını benimseyen Mustafa Çokay'ın siyasî fikirlerinin oluşmasında Kazak Alaş Millî Hareketi'nin lideri Alihan Bökeyhanov'un büyük etkisi olmuştur. Etkinlikte, Türkiye Kazaklarından olan Prof. Dr. Abdülvahap Kara tarafından 3 dile çevirisi yapılan Mustafa Çokay'ın 1928 yılında Paris'te yayınladığı "Sovyetlerin Orta Asya Politikası" adlı kitap da tanıtıldı. Çok sayıda siyasetçi, bürokrat, akademisyen, işadamı ve öğrencinin katıldığı ve Kazakistan'dan gelen çok sayıda konuğun da bulunduğu etkinlik Türkistan pilavı ikramı ile son buldu.