1 Temmuz 2022 itibaren asgari ücretteki değişik ile birlikte, gözler işverenlerin nasıl bir yol izleyeceği ve bununla birlikte işçi çıkaracakları yönündeki söylentiler dilden dile dolaşmaya başlamıştır. Her artış dönemlerinde bu söylentilerin her zaman olduğunu hep görüyoruz. Hem işçi hem de işveren açısından farklı bir şeyin değişmediğini söylemek doğru olmakla birlikte maddi anlamda çalışanların zorluk çektiğini görüyoruz. İşverenlerin kazançlarını ve üretimlerini belli seviye de tutabilmek giderlerini asgariye indirmek için mecburen çareyi işçi çıkarma yoluna bulacaktır.  Bütün bu varsayımla yola çıkararak, işçilerin olası işlerini kaybetmeleri durumunda sahip oldukları hakların neler olduğunu biliyor olsalar bile, tekrardan işsizlik maaşı alma şartlarını gündeme taşımayı ve haklarını hatırlatmakta yarar olacaktır. Asgari ücretin yükseldiği dönemde hem çalışanlar hem işverenleri bir tedirginlik sarmaktadır. İşçi işini kaybedeceği korkusunu yaşamaya başlar diğer taraftan işveren ise çalışanların maaşları ssk primlerinin artacağı endişesini yaşamaktadır. İşin özüne baktığımızda her iki tarafta memnun değildir. Çünkü asgari ücrete yapılan zam demek bütün borçlanmaların ve primlerin artması demektir. Netice itibariyle bur da zarar gören başta işverenler olmak üzere çalışanlarımız, prim ödeyen esnaflarımız, çiftçilerimiz ve borçlanma yapacak vatandaşlarımız zarar görmektedir. Bu olumsuzluklara rağmen çalışanlarımızın mağdur etmeden haklarını vermemiz gerekir diye belirtmiş olayım. *Çalışan işçilerimiz kendi istek ve kusuru dışında işveren tarafından işten çıkartılmış olmasıdır. Kendi isteği ile işten ayrılanlar işsizlik maaşı alamıyor.  *İşçiler işten çıkarılmadan önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmakla birlikte, işten çıkarılmadan önceki son 120 gün sigortalı olarak çalışmış olması şartları aranmaktadır. * İşsizlik maaşı İŞKUR tarafından ödeniyor. İşsizlik maaşından yaralanabilmek için de çalışanın, iş sözleşmesinin iptalinden sonra 30 gün içinde İŞKUR’a başvurması gerekir. * Çalışanlarımız, çalıştıkları süre içinde ödedikleri prim gün sayısına göre, 6 ay ile 10 ay arasında işsizlik maaşı alacaklardır. İşten çıkarıldığı tarihten önceki son 3 yıl içinde, 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olanlara 180 gün (6 ay), 900 gün primi ödemiş olanlara 240 gün (8 ay), 1080 gün primi ödenmiş olanlara da 300 gün (10 ay) işsizlik maaşı ödenecektir. İşsizlik maaşı ödenecek sigortalının son 4 aylık prime esas kazancı dikkate alınarak, günlük ortalama brüt kazancının %40’ı olarak hesaplanır. Aylık asgari ücretin brüt tutarının % 80’ini geçemiyor. İşsizlik maaşından % 0,759 damga vergisi kesilecektir. Ayrıca İşsizlik maaşı ödeme süresi içinde tüm sağlık kuruluşlardan hizmetten yararlanabiliyorlar. İşsizlik ödemesi devam eden çalışanın yeni bir işe girdiğinde ya da emekli aylığı bağlandığında işsizlik maaşı kesilecektir. Çalışanlar İşsizlik maaşından yararlanırken süre dolmadan tekrar işe girilmesi durumunda işsizlik maaşından yararlanmak için gerekli olan şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalması durumunda, önceden hak edilen işsizlik ödeneği süresi dolduruluncaya kadar ödenekten yararlanılmaya devam edecektir. Bu anlamda çalışanlarımızın çok mağdur olduğunu söyleyebilirim. Böyle bir haklarının olduğundan habersiz olduklarına bize gelen sorularından bunu anlıyoruz.   Çalışanlarımız İşten çıkış yapılacağında işten çıkış kodunun çok önemli olduğu ve hangi çıkış kod ile çıkarsa kendisine işsizlik maaşı ödeneceğini ve hakkının olduğunu bilmelidir. Hangi çıkış kodunun işsizlik maaşına hak kazanıldığını gösteren kod listesi,         04 Belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirilmeden feshi         05 Belirli süreli iş sözleşmesinin sona ermesi        12 Askerlik        15 Toplu işçi çıkarma       17 İşyerinin kapanması        18 İşin sona ermesi        23 İşçi tarafından zorunlu nedenle fesih        24 İşçi tarafından sağlık nedeniyle fesih        25 İşçi tarafından işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile fesih        27 İşveren tarafından zorunlu nedenlerle ve tutukluluk nedeniyle fesih        28 İşveren tarafından sağlık nedeni ile fesih       31 Borçlar Kanunu, Sendikalar Kanunu, Grev ve Lokavt Kanunu kapsamında kendi istek ve kusuru dışında fesih        32 4046 sayılı Kanunun 21. maddesine göre özelleştirme nedeni ile feshi        33 Gazeteci tarafından sözleşmenin feshi        34 İşyerinin devri, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedeniyle fesih        36 KHK ile işyerinin kapatılması        40 696 KHK ile kamu işçiliğine geçilememesi sebebiyle çıkış  Çalışanın hizmet akdi feshedildikten sonra 30 gün içerisinde başvurunun e-devlet üzerinden veya bizzat İŞKUR’a gidip müracaat etmesi gerekiyor. Belirtilmesi gereken diğer bir önemli püf noktada işsizlik çıkış koduna bağlı olarak her ne kadar işçinin hakkı kaybolmuş olsa bile işçi ile işverenin arabulucu üzerinden anlaşmaları durumunda ise Kıdem Tazminatı ya da İhbar Tazminatı ödenmesi noktasında anlaşırlarsa işsizlik maaşına müracaat edebilir. İŞKUR tarafından,  Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü İşsizlik Sigortası Daire Başkanlığı tarafından yayınlanan 21.02.2018 tarih ve 72808405-400-6040 sayılı yazı ile işçilere bu hakkın tanındığını söyleyebiliriz. Böylelikle işverenin çıkış kodunu yanlış bildirmesi ile ortaya çıkan mağduriyet de giderilmiş oluyor. Bütün bu olumsuzlukların yaşanmasına müsaade edilmeden işçi ve işveren kendi aralarından anlaşma sağlaması işçinin hakkı verilmesi yerinde olacaktır. Aynı şekilde işçi de işvereni düşünmesi fazla veya hakkı olmayan parayı talep etmemesi gerekir.  Çalışanlarımızın alın teri kurumadan haklarını alabilmelerinin yanında, çalıştığı süre boyunca her ne sebepten olursa olsun ( yüz kızartıcı suç hariç) işten ayrılması durumunda kıdem tazminatının verilmesi ve işsizlik maaşı alacak şekilde iş akdinin fesh edilmesi gerekir.